Start oraz cele misji
7 marca 2025 roku odbył się ósmy start systemu rakietowego Starship. O godzinie 00:30 czasu polskiego rakieta pomyślnie oderwała się od platformy startowej.
Faza wznoszenia przebiegła bez zakłóceń – wszystkie silniki pierwszego stopnia działały prawidłowo, a separacja stopni nastąpiła zgodnie z planem. Co zatem poszło nie tak?
Przyjrzyjmy się najpierw tabeli, która przedstawia cele misji – zarówno te zrealizowane, jak i zaplanowane:
| T+00:00:02 | Start rakiety, pomyślne oderwanie się od platformy startowej | SUKCES |
| T+00:02:40 | Sepracja statku Ship 34 od rakiety nośnej Booster 15 | SUKCES |
| T+00:02:45 | Rozpoczęcie zapłonu powrotnego Booster’a | SUKCES |
| T+00:06:57 | Pomyślne lądowanie pierwszego stopnia oraz jego schwytanie przez „Mechazillę„ | SUKCES |
| T+00:08:04 | Eksplozja w sekcji silników drugiego stopnia, utrata kontroli orientacji przestrzennej pojazdu | AWARIA |
| AWARIA STATKU STARSHIP | ||
| T+00:08:44 | Wyłączenie silników drugiego stopnia – prawidłowe osiągnięcie trajektorii suborbitalnej | NIE WYKONANO |
| T+00:09:35 | Utrata telemetrii oraz eksplozja pojazdu – koniec misji | AWARIA |
| T+00:17:24 | Prezentacja odrzucenia replik satelitów Starlink v2 | NIE WYKONANO |
| T+00:37:28 | Uruchomienie pojedynczego silnika Raptor (sea-level) w przestrzeni kosmicznej | NIE WYKONANO |
| T+00:47:22 | Wejście Ship 34 w atmosferę | NIE WYKONANO |
| T+01:06:04 | Manewr „belly-flop” (Obrót statku z pozycji poziomej do pionowej), a następnie zapłon do lądowania | NIE WYKONANO |
| T+01:06:26 | Lądowanie w Oceanie Indyjskim | NIE WYKONANO |
W czasie T+08:04 misji silniki Raptor statku Ship 34 zaczęły się kolejno wyłączać. Utrata trzech centralnych jednostek doprowadziła do utraty kontroli orientacji przestrzennej pojazdu (attitude control). Silniki te, umieszczone centralnie na dolnej kopule statku, wyposażone są w system TVC (ang. Thrust Vector Control – pol. System Kontroli Ciągu), który umożliwia sterowanie wektorem ciągu. Dzięki temu rakieta może zmieniać lub korygować kierunek lotu. W wyniku ich awarii pojazd wpadł w niekontrolowany obrót:
Co poszło nie tak?
W analizie posłużymy się czasem misji widocznym na transmisji firmy SpaceX. W momencie T+00:08:07 można zauważyć wyraźną, gwałtowną eksplozję w sekcji silników pojazdu. Z pomocą profesjonalnej obróbki graficznej przedstawiam tę sytuację poniżej:
W tym momencie doszło do eksplozji jednego z silników, która uszkodziła pozostałe pracujące jednostki oraz ich systemy zasilania paliwem. W czasie T+00:09:35 nastąpiła utrata komunikacji i telemetrii. Stało się tak z powodu uruchomienia AFTS (ang. Automatic Flight Termination System – pol. Automatyczny System Przerwania Lotu), który mimo całej sytuacji był zupełnie sprawny.
Oficjalna informacja od SpaceX
23 maja 2025 roku SpaceX opublikowało oficjalny raport dotyczący ósmego lotu testowego Starshipa, czyli LEĆ. UCZ SIĘ. POWTÓRZ.
Raport wskazuje, że około dwóch minut po rozpoczęciu lotu drugiego stopnia zaobserwowano błysk w dolnej części pojazdu, w pobliżu jednego z próżniowych silników Raptor, w obszarze serwisowym. Dokładniej rzecz ujmując, chodzi o przestrzeń między zbiornikiem ciekłego tlenu a osłoną termiczną silników. Aby lepiej zobrazować to zjawisko, ponownie posłużę się profesjonalnie wykonaną ilustracją. Jako podstawy użyłem grafiki stworzonej dzięki pracy Toma Dixona oraz Austina Barnarda:
Czujniki umieszczone w tej sekcji zarejestrowały wzrost ciśnienia, co wskazywało na powstały wyciek — tuż po zaobserwowaniu wspomnianego wcześniej błysku. Jak już wspomniano, kontakt z pojazdem został utracony w wyniku aktywacji systemu AFTS. Późniejsza analiza potwierdziła, że system zadziałał automatycznie i zgodnie z przewidywaniami algorytmów.
Najbardziej prawdopodobną przyczynę utraty statku zidentyfikowano jako odpowiedź harmoniczną1.
W trakcie lotu odpowiedź ta okazała się kilkukrotnie silniejsza niż wartości zaobserwowane podczas testów naziemnych. Zjawisko to doprowadziło do zwiększonych naprężeń w komponentach układu napędowego, a w wyniku przeciążeń doszło do wycieków paliwa oraz utleniacza. Objętość tych wycieków przekroczyła możliwości odpowietrzania przestrzeni serwisowej statku, czyli wyżej wskazanej „The Attic Area„. To z kolei skutkowało powstaniem i utrzymaniem się pożarów wewnątrz krytycznej struktury statku.
SpaceX zapewnia, że wszystkie problemy zostały skutecznie wykryte i odpowiednio zaadresowane, co stanowi zapowiedź — choć nie wprost — powodzenia nadchodzącego lotu numer 9. Start zaplanowano na 27 maja 2027 roku, o godzinie 23:30 UTC (stan na moment pisania tego artykułu). Oficjalną transmisję można śledzić pod tym adresem.
- Odpowiedź harmoniczna (ang. harmonic response) to zjawisko zachodzące w strukturze mechanicznej lub układzie, gdy jest on poddany powtarzającym się (cyklicznym) siłom o określonej częstotliwości. Można to porównać do wprawiania huśtawki w ruch — jeśli popychasz ją z odpowiednią częstotliwością, dokładnie w rytmie jej naturalnych drgań, zacznie się bujać coraz mocniej. W inżynierii kosmicznej oznacza to, że komponenty pojazdu kosmicznego mogą wejść w rezonans — czyli zacząć drgać coraz silniej — jeśli napotkają drgania o częstotliwości zbliżonej do ich częstotliwości własnej. Takie wzmocnione drgania prowadzą do nieliniowego wzrostu naprężeń, co może powodować uszkodzenia mechaniczne, pęknięcia lub nieszczelności. ↩︎
